ကရင်နီ (ကယား) ပြည်တွင် (၁၁၁၁) စစ်ဆင်ရေး စတင်ပြီးနောက် မြို့နယ်အသီးသီးရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း (၆၅)ခုကို တော်လှန်ရေးဘက်က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း တော်လှန်ရေးအသီးအသီးက ယနေ့ (မတ်လလ ၁၃) ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ထားသည်။
၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်မှစတင်ခဲ့သည့် (၁၁၁၁) စစ်ဆင်ရေး ကာလအတွင်း စစ်ကောင်စီ တပ်စခန်းများ ဖြစ်သည့် လွိုင်ကောက်မြို့နယ် စခန်း (၁၂) ခု၊ ဒီးမော့ဆိုမြိုနယ် စခန်း (၁၃) ခု၊ ဖားဆောင်မြို့နယ် စခန်း (၉) ခု၊ ဘောလခဲမြို့နယ် စခန်း (၅) ခု၊ ရှားတောမြို့နယ် စခန်း (၇)၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ် (၁၇) ခုနှင့် မယ်စဲမြို့နယ် (၁) ခုနှင့် ဖရူဆိုမြို့နယ် စခန်း (၁) ခု စုစုပေါင်း တပ်စခန်း (၆၅) ခုဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
(၁၁၁၁) စစ်ဆင်းရေး ကာလမတိုင်ခင်မီအချိန်တွင် မြို့နယ်တစ်ခုမှ မြို့နယ်တစ်ခုသို့ ဆက်သွယ်ထားသော စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၏ ထောက်ပို့နှင့်ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများအား ရှိသော်လည်း (၁၁၁၁) စစ်ဆင်းရေး စပြီးနောက်ပိုင်း အဆိုပါလမ်းကြောင်းများ ပြတ်တောက်သွားကြောင်း ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ် KNDF သတင်းနှင့်ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
“ ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေးမစခင်ကတော့ စစ်တပ်ဘက်က မြို့တမြို့နဲ့ တမြို့သာ ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းတွေ ပွင့်တယ်။ သူတို့လွိုင်ကော်ကနေပြီ ဒီးမော့ဆို၊ ဖရူဆို၊ ဖားဆောင် စတဲ့ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းတွေ၊ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွေ ပွင့်တယ်။ ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေးစပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ စစ်ကောင်စီ ထောက်ပို့လမ်းကြောင်းတွေ အကုန်လုံးပြတ်တောက်သွားတယ်။အခုသူတို့ လေယာဉ်နဲ့ ရဟတ်ယာဉ်ကို အသုံးပြုပြီးမှ ထောက်ပို့လုပ်ရတယ်” ဟု ၎င်းကဆိုသည်။
ထို့အပြင် စစ်ကောင်စီဘက်မှ ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် နယ်မြေများလည်း တဖြည်းဖြည်းနှင့် နည်းပါးလာနေပြီး နောက်ဆုံးတပ်စခန်း ဆုတ်သွားသည့်အဆင့်ထိ ဖြစ်လာကြောင်း ၎င်းဆိုပြန်သည်။
လက်ရှိ စစ်ဆင်ရေးကာလအတွင်း ကရင်နီ (ကယား) ပြည်ရှိ မယ်စဲ့၊ ဒီးမောဆို့၊ ရွာသစ်၊ ရှားတောနှင့် မော်ချီး၊ မိုးဗြဲ စသည့် မြို့ (၆) ခုကို တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ထပ်မံထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ကရင်နီတပြည်တဝှမ်းလုံးကို ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များဘက်က ပြောဆိုထားသည်။
ထို့အတူ စစ်ကောင်စီဘက်က လက်လွတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် မယ်စဲ့မြို့နှင့် ရှားတောမြို့ကို တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင် လာနိုင်ရန်အတွက်ဆိုလျှင် လက်ရှိမှာလုံးဝမစောင့်သာသည့် အနေအထားရှိပြီး မြေပြင်မှသော်လည်းကောင်း စစ်ကြောင်းထိုးနိုင်သည့် အခြေအနေမရှိတော့ကြောင်း ဆိုသည်။
တစ်ဖက်တွင် ပင်လောင်းမြို့နယ်အတွင်း ထိုးစစ်ဆင်နေသည့် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့်လက်အောက်ခံ ပြည်သူ့စစ် PNO တပ်ဖွဲ့နှင့် မဟာမိတ်ပူးပေါင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များတို့အကြား တိုက်ပွဲဆက်လက်ဖြစ်ပွား နေလျက်ရှိသည်။
