ကရင်နီအမျိုးသားတို့အတွက် ခူးမီရယ်တီထွင်ထားခဲ့တဲ့ စာလုံးမှာ မြန်မာ အက္ခရာကို ယူပြီး ရောမစလုံး အချို့တို့နဲ့ ရောစပ်အသုံးပြုထားပါတယ်။ ကရင်နီအမျိုးသားခေါင်းဆောင် ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲမှာမိမိမူပိုင် အက္ခရာတို့နဲ့ ရှာဖွေကြံဆပြီး ကရင်နီစာလုံးကို တီထွင်ထားခဲ့ပါတယ်။ နောက်ထပ်တမျိုးမှာ ရောမလက်တင် အက္ခရာကိုယူ၍ အသုံးပြုခြင်းဘဲဖြစ်ပါတယ်။ သုံးမျိုးသုံးစားအနက် မြန်မာစစ်အစိုးရ အဆက်ဆက်က ပိတ်ပင်ထားခဲ့တဲ့ အမျိုးအစားမှာ ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲတီထွင်တဲ့ စာဘဲဖြစ်ပါတယ်။

ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲဟာ တော်လှန်ရေး ခေါင်းဆောင်တယောက်ဖြစ်တဲ့အတွက် မိမိတီထွင်ထားခဲ့တဲ့စာကို စစ်အစိုးရက လက်မခံတာဖြစ်တယ်လို့ အများက သိထားခဲ့ကြတယ်။ တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းတို့ရဲ့ ပြောဆိုချက်အရ ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲတီထွင်တဲ့ ကရင်နီစာဟာ မိမိအနေဖြင့် တော်လှန်ရေးနယ်ပယ်အတွင်း မရောက်လာခင်ကတည်းက စစ်အစိုးရလက်ထက်မှာ လက်မခံဘဲ ပယ်ချထားခြင်းခံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

သုံးမျိုးသုံးစားအနက် ဘယ်အရာကို အတည်ပြုရွေးမလဲဆိုတဲ့ အငြင်းပွားစရာ အခြေအနေတွေကြားက လူငယ်အချို့ကတော့ ကိုယ်နဲ့ နီးစပ်ရာနေရာတို့မှာ သင်ကြားပို့ချပေးနေတဲ့ ကရင်နီစာတခုခုကို သင်ယူ ထားနိုင်ခြင်းဟာ ကိုယ့်လူမျိုး၊ ကိုယ့်ဘာသာစကားမပျောက်ကွယ်သွားဖို့ကာကွယ်မှုတခုဖြစ် စေတယ်လို့ ယူဆနေကြပါတယ်။

ယခု ၂၀၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလက ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်မှာ ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲ တီထွင်ထားပေးခဲ့တဲ့ ကရင်နီစာကို ကရင်နီစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဌာနကနေ ဦးဆောင်ပြီး တလတာ အခြေခံသင်တန်းဖွင့်လှစ် ခဲ့ရာ ဆယ်တန်းနဲ့ ဆယ်တန်းလွန်ကျောင်းသားလူငယ် တရာကျော် တက်ရောက်သင်ကြားခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။

“ကျမတို့ ကရင်နီက ကိုယ့်ရဲ့စာပေ၊ ကိုယ့်ရဲ့လူူမျိုးတွေ မပပျောက်ဖို့ရယ် အဲဒါကြောင့်မို့ ကိုယ့်ရဲ့ ကရင်နီစာတွေကို တတ်မြောက်မှ ဖြစ်မှာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ကိုယ့်ရဲ့စာပေတွေကို ထိန်းသိမ်းတဲ့ အနေနဲ့ ပြီးတော့ ကိုယ်က ကရင်နီဖြစ်ပြီဆိုရင် ကိုယ်က ရေးတတ်ရမယ်၊ ဖတ်တတ်ရမယ်။ ပြီးတော့ ပြောဆိုတတ် ရမှာ ပေါ့။ ပြီးတော့ တခြားတိုင်းပြည်၊ တခြားလူမျိုး၊ တခြားဘာသာတွေနဲ့ ယှဉ်နိုင်အောင်ပေါ့။ ကိုယ့်ရဲ့ ဘာသာစကားကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့လူမျိုးကို ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် အဓိကရည်ရွယ်ပြီးတော့မှ သင်ကြားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်” လို့ အခြေခံကရင်နီစာတတ်မြောက်ရေး သင်တန်းကိုတက်ခဲ့တဲ့ ဆယ်တန်းလွန် ကျောင်းသူ မူကပေါ်ထူးက ပြောပါတယ်။

ကရင်နီပြည်တွင်းမှာ ဆရာကြီးထဲဘူးဖဲ တီထွင်ထားခဲ့တဲ့စာကို အစိုးရအဆက်ဆက်က ယနေ့ထိတိုင် သင်ကြားခွင့်ကို ပိတ်ပင်ထားခဲ့ပါတယ်။ ကရင်နီစာကို “သူပုန်စာ” အဖြစ်သတ်မှတ်ထားခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် လည်း ကရင်နီအမျိုးသားတွေကြားမှာ မိမိစာပေကို မရေးတတ်၊ မဖတ်တတ်ဘဲ ဖြစ်နေခဲ့ရပါတယ်။

ဆယ်တန်းအောင်ပြီး မိမိပညာရေးကို နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ ပညာဆက်လက်သင်ယူလိုတဲ့ လူငယ်တွေ ကတော့ နယ်စပ်ဘက်ကိုရောက်လာမှဘဲ ကရင်နီစာကို တွေ့ဖူးမြင်ဖူးဖြစ်လာကြပါတယ်။

“ကျနော်တို့က ကရင်နီစာဆို ကျနော်တို့က မသင်ရဘူး၊ ကျနော်တို့က အနောက်ဘက်ကမ်းက လာတဲ့ လူသစ်လည်းဖြစ်တဲ့အတွက် အခုလိုမျိုး ကျနော်တို့ရဲ့စာပေပေါ့၊ ကျနော်တို့ ကရင်နီစာပေပေါ့ သင်ကြား ပေးတဲ့ အတွက်် ကျနော်တို့ကလည်း ဘယ်လိုမျိုးတုန်းဆို ပျော်တာပေါ့၊ ပျော်တဲ့အတွက် ကျနော်ကလည်း ဒီစာပေကို သင်ယူချင်စိတ် အပြည့်ဝရှိတာပေါ့” ဟု ကရင်နီဆန်တန်းလွန် ကျောင်းတကျောင်းဖြစ်သည့် ကေအဲန်စီစီမှ ပထမနှစ်ကျောင်းသား ရှေးရယ်က ပြောပါတယ်။

လက်ရှိနိုင်ငံရေး ဖြစ်စဉ်တွေအပေါ်မှာ ကျောင်းသားလူငယ်များအနေဖြင့် မိမိတို့ရဲ့အမျိုးသားအရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးသဘောတရားများကို နားလည်သဘောပေါက် လာကြတဲ့အတွက်ကြောင့်လည်း ယခုနောက်ပိုင်း အခြေခံ ကရင်နီစာပေသင်တန်း ပို့ချရာမှာ လူငယ်တေ ွပိုမိုစိတ်ဝင်စားမှုရှိလာတယ်လို့ ကရင်နီစာပေ သင်တန်းပေးနေတဲ့ဆရာ မီရယ်က ပြောပါတယ်။

“ကျနော်တို့ ကလေးတွေက နိုင်ငံရေးသဘောတရားကို နည်းနည်းနားလည်လာတဲ့ အတွက်ကြောင့် လူဦးရေက တော်တော်များလာတယ်… ဒီအရင်တုန်းက ပို့ချခဲ့တဲ့ဟာတွေက များသောအားဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေပဲ။ စာမတတ်၊ ပေမတတ်တဲ့ သူတွေကျတော့ စာမတတ်၊ ပေမတတ်သူ ပပျောက်ရေးဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့တပ်ပြီးတော့ ပို့ချတဲ့ အချိန်မှာ ဒီလောက်အားရစရာတော့ သိပ်ပြီးတော့ အားရမှုတော့ မရှိလိုဘူးပေါ့။ အခုကျတော့ အရည်အချင်းရှိတဲ့ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို ပို့ချနိုင်ခဲ့တယ်၊ ပြီးတော့ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေလည်း စိတ်ဝင်စားမှုနဲ့၊ စိတ်ဝင်စားစွာ တတ်ရောက်လာတဲ့ အပေါ်ကို ကျနော့ အတွက်တော့ အားရစရာကောင်းတယ်လို့ ကျနော်ပြောချင်ပါတယ်”

ပြည်တွင်းမှာ သင်ကြားခွင့်မရဘဲ နယ်စပ်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာသာ သင်ကြားခွင့်ရတဲ့ ကရင်နီစာကို ယခုနောက်ပိုင်း နယ်စပ်က ကရင်နီဒုက္ခသည်တွေ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ပြန်လည်အခြေချထားရေးအစီအစဉ်ဖြင့် သွားရောက်နေထိုင်ကြတဲ့ ကရင်နီတို့အနေနဲ့လည်း မိမိတို့ရောက်လေရာအရပ်မှာ အုပ်စုလိုက်ဖွဲ့ပြီး အပြန်အလှန်လေ့လာသင်ကြားမှုတွေ ပြုလုပ်တဲ့အတွက် ကွန်ပြူတာ၊ အီးမေးနဲ့ အင်တာနက် ၀က်ဆိုက်စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ အသုံးပြုလာနိုင်ကြပါတယ်။

နယ်စပ်ဒေသမှာ ကရင်နီစာကို မူလတန်းမှ အလယ်တန်းအထိသာ သင်ကြားပါတယ်။ ကရင်နီစာဟာ စာပေအဆင့်ထိမရှိသေးတဲ့အတွက် အထက်တန်းနဲ့ အထက်တန်းလွန်အထိသင်ကြားဖို့ အဆင်သင့် မရှိသေးပါဘူး။ ကိုယ့်အမျိုးသားစာကို လေ့လာလိုသူများနဲ့ အသုံးပြုလိုသူများအတွက် ကရင်နီစာကို တလအတွင်းလေ့လာသင်ယူရင် ရေးတတ်ဖတ်တဲ့အခြေခံအဆင့်ထိ တတ်မြောက်နိုင်ပါတယ်။

“အရင်တုံးကဆိုရင် ကရင်နီ်စာတွေကို ကျနော်တို့တွေ့နေရတယ်… အဲ့ဒီဟိုဂျာနယ်တို့ပေါ့နော်… ကန္တာရဝတီတိုင်းမ်မှာ တွေ့နေရတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ဘာမှလည်း မဖတ်တတ်ဘူး၊ ဒါပေမယ့် အခုဆိုရင် ကျနော်တို့က အနည်းဆုံးဆိုရင် စာလုံးပေါင်းတတ်လာပြီ။ နောက် အဲဒီ “က.ခ.ဂ…င’’ ကို ကျနော်တို့ရလာပြီ။ စာလုံးပေါင်း သတ်ပုံတွေကို ကျနော်တို့က ဖတ်လို့ရပြီ ပြီးတော့ တော်ရုံတန်ရုံ လွယ်လွယ်လေးရေးထားတဲ့ဟာ ဆိုရင်ဖတ်လို့ရပြီ။ အဓိပ္ပါယ်ကော ပြန်လို့ရပြီ” လို့ တလတာ ကရင်နီစာပေ သင်တန်းတက်ထားတဲ့ ရှေးရယ်က ပြောပါတယ်။